Bütün İşler Eşit Yaratılmamıştır
Antropolog David Graeber, işin amacı üzerine sayısız saatler harcayarak “Saçma sapan işler-Boş İşler” olarak bilinen kavramını ortaya attı (Kısa ad olarak: bu özet boyunca bunlardan BS işleri olarak bahsedeceğiz). Ona göre bu rollerin kamu yararına çok az ya da hiç anlamlı bir etkisi ya da katkısı yoktur. Genellikle gereksiz bürokrasi, aşırı evrak işi veya gereksiz görevler içerirler ve tipik olarak kayda değer olmayan bir ücret alırlar.
Örnek vermek gerekirse, Mehmet’in bir lojistik organizasyonuna insan kaynakları sağlayan bir şirkette çalıştığını varsayalım. Bu kuruluş Alman ordusunu destekleyen bir IT firmasının taşeronudur.
Ancak Mehmet’in görevi askeri bir iş olarak adlandırılmaktan çok uzak. Ordu IT teslimatlarına ihtiyaç duyduğunda, başvuruyu okuyup onaylayan ve ardından lojistik ekibine ileten IT şirketine giderler. Mehmet’in organizasyonuyla personel için sözleşme yaparlar ve Mehmet’in patronu da teslimatları yürütmesi için onu gönderir.
Dünya çapında Mehmet’in durumunun bir varyasyonuyla karşı karşıya olan binlerce, hatta milyonlarca insan var – yokluklarının şirketlerinin üretkenliği veya çıktısı üzerinde çok az etkisi olacağı yerlerde çalışıyorlar. Elbette, birazdan göreceğiniz gibi, tüm BS(Boş İşler) işleri taşeronları içermez.
Söz konusu kariyeriniz olduğunda, risk almaktan korkmayın. Özür dilemeden size anlam katan işlerin peşinden gidin.
Gerekli iş ile gereksiz istihdam arasındaki çizgiler giderek bulanıklaştıkça, anlamlı emeğin gerçek özü, bireyler üzerindeki etkisi ve toplum için daha geniş etkileri hakkındaki sorular ön plana çıkmıştır.
BS işleri hakkında daha fazla bilgi edinmek için buralarda kalın. Nerede çalışıyor olursanız olun, kendinizi nasıl özgürleştireceğinizi ve üretkenliğinizi nasıl artıracağınızı keşfedin.
BS İşler Hakkında Doğru Bilinen Yanlışlar
Boş işlerinin yanı sıra, iki yaygın iş türü daha vardır:
- Faydalı işler: Bu rollerin net bir amacı vardır ve pratik kullanımı olan görevleri içererek insanlara ve topluma önemli ölçüde değer katar. Örnekler arasında hemşireler, otobüs şoförleri, askeri ve paramiliter pozisyonlar, müzisyenler, mühendisler ve geliştiriciler yer almaktadır.
- Bencil bireyler tarafından yapılan işler: Bu kategori gangsterleri, suçluları, kartelleri, baronları ve gecekondu ağalarını içerir. Bu rollerdeki bireyler kendi bencil çıkarlarını toplumun güvenliği ve refahından üstün tutarak sömürüyü, hakların inkârını ve nesneleştirmeyi teşvik ederler.
BS çalışmaları tartışılırken, bazı yaygın yanlış anlamalar ortaya çıkmaktadır. Bunlardan biri sadece kamu sektöründe var olduklarıdır, ancak Mehmet hakkındaki varsayımsal hikayemiz özel sektörün bile bundan muaf olmadığını göstermektedir.
BS pozisyonları her zaman düşük vasıflı veya asgari eğitim gerektiren pozisyonlar değildir; toplum için bir anlamı veya amacı olmayan, ortadan kaldırılmasının önemli bir etkisi olmayacak pozisyonları ifade eder. Dolayısıyla, bir amaca hizmet eden veya belirli hedeflere ulaşan herhangi bir iş BS işi olarak kabul edilemez.
İkinci yanlış kanı ise idari pozisyonların, özellikle de kadınlar tarafından doldurulanların, BS işleri olarak görülmesidir. Bu düşünce cinsiyetçidir ve ofislerin nasıl işlediğini yanlış anlamaktadır.
Bir başka yanlış anlama da Douglas Adams’ın “Evrenin Sonundaki Restoran” adlı romanından gelmektedir; romanda belirli bir gezegen, kuaförler de dahil olmak üzere işe yaramayan sakinlerinden kurtulmaya karar verir. Oysa kuaförlük hiçbir zaman yararsız olmamıştır, zira pek çok insan bu hizmete ihtiyaç duymaktadır.
Bir rolün önemli olup olmadığından emin değilseniz, kendinize işin net bir amaca hizmet edip etmediğini ve kurum veya toplum etkilenmeden ortadan kaldırılıp kaldırılamayacağını sorun. Rollerimizin önemi üzerinde sürekli düşünerek ve bize gerçekten hitap eden bir iş arayarak, profesyonel yolculuklarımızda daha fazla tatmin bulabilir ve daha üretken, anlamlı yaşamlar sürebiliriz.
İnsanlar yaptıkları işin nasıl bir fark yarattığını net bir şekilde anladıklarında üretken olmak için motive olurlar.
Biliyor muydunuz? BS işleri ruh sağlığı ve refahı için zararlı olabilir. Örneğin, veri girişi pozisyonundaki bir çalışan, işin tekrarlayan doğası nedeniyle moral bozukluğu ve stres yaşayabilir.
Anlamsız Roller Farklı Şekillerde Tezahür Eder
David Graeber beş önemli BS çalışma kategorisi belirlemiştir:
- Uşaklar
- Fedailer
- Kanal Açıcılar
- Kağıt Kürekle Uğraşanlar
- Görev Yöneticileri
David Graeber bu kategorileri birinci elden tanıklıklar toplayarak ve her bir kişinin deneyimini analiz ederek türetmiştir. Şimdi her bir türü daha ayrıntılı olarak inceleyelim.
Uşaklar öncelikle varlıklı ve nüfuzlu kişilerin ihtiyaç ve arzularını karşılamak üzere tasarlanır ve hizmet ettikleri kişiler için etkileyici bir imaj yaratmayı amaçlar.
Örneğin, Viktorya döneminde, özenle hazırlanmış üniformalar giymiş uşaklar, varlıklı İngiliz haneleri tarafından arabaları yaya olarak takip etmeleri ve işverenlerinin statüsünü yükseltmeleri için kiralanırdı. Görevleri yoldaki tümsekleri kontrol etmek ve arabanın önünü açmaktı.
Çağdaş örnekler arasında ofis resepsiyonistleri veya komisyoncular için soğuk arama yapanlar sayılabilir; bunların birincil amacı üstlerinin kendilerini değerli ve desteklenmiş hissetmelerini sağlamaktır.
Fedailer arasında ulusal silahlı kuvvetlerdeki pozisyonlar, lobiciler ve şirket avukatları gibi agresif işler yer almaktadır. Bu işler amaçlarına hizmet etseler de, genellikle olumsuz bir etkiye sahiptirler. Fedailer Mafya tetikçilerine benzese de, Uşaklar bu sonuncuları anlamsız olarak sınıflandırır çünkü çalışanlar genellikle yaptıkları işin hiçbir sosyal değeri olmadığını ve var olmasalar daha iyi olacağını düşünürler.
Kanal açıcılar, temel nedeni ele almadan kurumsal sorunları geçici olarak düzeltmek veya hafifletmek için işe alınan kişilerdir. İlerleme yanılsamasını sürdürmek için hızlı ama geçici çözümler sunarlar. Örneğin, bir IT teknisyeni, hasarlı parçaları veya bilgisayarların kendilerini değiştirmek gibi altta yatan sorunu ele almadan bilgisayar sistemlerini sürekli olarak tamir edebilir.
Fedakârlık yapmak ve sorunları tek seferde çözmek, geçici çözümler aramaktan daha verimlidir.
Kağıt kürekle uğraşanlar öncelikle bir kuruluşun yapmadığı bir şeyi yapıyormuş gibi görünmesini sağlamak için vardır. Sadece ilerleme veya uyumluluk görüntüsü yaratan evrak işleri ve bürokratik görevlerle meşgul olurlar.
Görev yöneticileri iki tipe ayrılabilir. Birincisi, bağımsız çalışabilen astları denetleyen ve amirin rolünü anlamsız hale getiren yöneticiler veya amirlerdir. “İt ite, it de kuyruğuna buyurur” a harika bir örnek.
İkinci tür, başkalarına anlamsız görevler veren kişilerden oluşur. Ancak bu tür biraz zordur çünkü çalışanın algısı önemli bir rol oynar. Eğer ast görevden memnuniyet duyarsa, görev artık anlamsız olarak değerlendirilmeyebilir. Bu nüansları daha ayrıntılı olarak inceleyelim.
BS İşleri Psikolojik Mutsuzluğa Neden Oluyor
Hiçbir şey yapmamak için para almanın kimseye mutluluk getirmeyeceğini düşünebilirsiniz, ancak bu tür işlerde çalışan bireyler sıklıkla değersizlik ve depresyon duyguları yaşarlar. İlginçtir ki, bu çalışanlar kaçınılmaz mutsuzluklarının ardındaki kesin nedenleri dile getirmekte zorluk çekiyor, bu da onların sefaletini artırıyor. Net bir açıklamanın olmayışı sıkıntılarını daha da artırıyor, kafa karışıklığı ve hoşnutsuzluk hissi yaratıyor.
Bir örneği inceleyelim.
Fatih mezun olduktan sonra bir tasarım firmasında “arayüz yöneticisi” olarak iş buldu. Ancak çok geçmeden bu pozisyonun yalnızca organizasyonel verimsizlikler ve şirket içindeki kişilerarası çatışmalar nedeniyle var olduğunu keşfetti. Sonuç olarak zamanının çoğunu, asıl tasarım çalışmasına ve firmanın genel başarısına çok az katkıda bulunan sıradan görevlere harcadı.
Motivasyonunu kaybetmiş hisseden Fatih geç gelmeye, çalışma saatleri içinde roman okumaya, uzun öğle yemeği molaları vermeye ve erken ayrılmaya başladı. Sarhoş bile görünmeye başladı ama yine de parasını aldı. Eric kasıtlı olarak kovulmak için istenmeyen davranışlarda bulundu, ancak şaşırtıcı bir şekilde organizasyon onu zamla ödüllendirdi çünkü bu rolü dolduracak birine ihtiyaçları vardı. Bu farkındalık, sonunda istifa edene kadar kendini kapana kısılmış hissetmesine neden oldu.
BS rollerinin mutsuzluğa yol açmasının başka birçok nedeni vardır:
- Anlamlı işin eksikliği: Çoğu insan, BS işlerinde genellikle eksik olan, sosyal değere ve saygın statüye sahip anlamlı faaliyetler ve işler ister.
- Yabancılaşma: BS pozisyonları kariyerinizle kendiniz arasında bir sürtüşmeye neden olabilir, motivasyon ve aidiyet kaybına neden olabilir
- Beceri ve yeteneklerin değersizleşmesi: BS rolleri, beceri ve yeteneklerinizle uyumlu olmayan görevleri yerine getirmenize neden olur, sürekli uygulama eksikliği nedeniyle becerilerinizi hareketsiz bırakır ve yıpranır.
- Özerklik ve kontrol eksikliği: BS işleri, üstlerin veya denetçilerin bireyleri yakından izleyip kontrol ettiği mikro yönetimi içerir. Özerkliğin olmaması moral bozucu olabilir ve kendinizi güçsüz hissetmenize neden olabilir.
- Sosyal damgalanma: İnsanlar genellikle başkalarını zenginlik, şöhret, konum ve statüye göre yargılar.
Toplum, topluma değer katan anlamlı ve yüksek maaşlı pozisyonlara değer verir. Bu nedenle, BS işlerini israf ve verimsiz olarak görüyorlar ve iş sahiplerinin kendilerini değersiz hissetmelerine neden oluyorlar
Bu faktörler kişisel tercihlere bağlı olarak kişiden kişiye değişebilir.
Saatlerin olmadığı yerlerde, eylemin zamanla ölçülmesinden ziyade, zaman eylemle ölçülür. – David Garber
Anlamsız İşlerin İnsani Maliyeti
Mutsuzluğun yanı sıra, BS işlerinin başka tehlikeleri de var. Bunlar şunları içerir:
Belirsizliğin ve zoraki numaranın sefaleti: Bu pozisyonlar çoğu zaman çalışanların rolleri ve beklentileri konusunda kararsız kalmasına neden olur ve açık kuralların bulunmaması nedeniyle hayal kırıklığına ve tatminsizliğe yol açar.
- Bir amaç duygusundan yoksun olmanın sefaleti: BS işleri, bireyleri anlam ve etkiden mahrum bırakarak, işlerinin anlamsız olduğunu ve anlamlı bir değerden yoksun olduğunu düşünmelerine neden olur.
Cehennem, zamanlarının çoğunu sevmedikleri ve özellikle iyi olmadıkları bir görev üzerinde çalışarak geçiren bireylerden oluşan bir topluluktur.
- İşinizi bilmenin sefaleti zarar verir: Aktif hizmet ve devlet pozisyonları gibi belirli rollerde olanlar, işlerinin başkalarına zarar verdiğini biliyor olabilirler. Ahlaklarına aykırı, suçluluk ve sıkıntıya neden olan uygulamalara dahil olabilirler. Bu sefalet, hizmet etmeleri gerekenlere yardım etmek yerine canlarını yaktıklarını fark ettiklerinde ortaya çıkar.
Örneğin, Shihi adlı bir terapist 1990’larda ve 2000’lerde bir toplum ruh sağlığı merkezinde çalıştı. Görevi bireylere terapi sağlamaktı, ancak daha sonra müşterilerinin çoğunun ihtiyaç duydukları yardımı almadığını ve şirketin daha fazla fayda sağladığını keşfetti.
Müşterilerinin çoğu işlerini kaybettikten ya da hapse girdikten sonra sisteme dahil olmuş. Bazıları ise akıl hastalıkları nedeniyle mali yardıma veya diğer sübvansiyonlara (çoğunlukla gıda ve kira) ihtiyaç duyduklarını sosyal güvenlik ofislerine kanıtlamaları gerektiği için geliyordu. Ve hastaların sadece bir kısmının terapiye ihtiyacı vardı.
Shihi’ye göre işinin en kötü yanı STK’nın insanları sömürmesiydi. Kuruluş, Medicaid faturalarını kesebilmek için terapi hastalarını düzenli olarak ziyaret etmeye teşvik ediyordu. Bunu da hastaların tıbbi kayıtlarını maluliyet ödemeleri için incelenmek üzere Sosyal Güvenlik ofisine göndererek yapıyorlardı. Shihi, STK’nın başkalarının sefaletinden kazanç sağladığını bilmenin verdiği suçluluk duygusuyla baş edemediği için sonunda işten ayrıldı.
Bir işten ne zaman ayrılacağınızı bilmek, uzun vadede kişisel gelişiminiz ve mutluluğunuz için çok önemlidir.
Tanıdığınız birinde yukarıdakilerden herhangi birini tanımlayıp tanımlayamayacağınızı görmek için bir dakikanızı ayırın.
Bs Rollerinin Yükselişinin Arkasındaki Nedenler
Geçmişte, hükümetler kapsamlı istihdam stratejilerinin bir parçası olarak kasıtlı olarak gereksiz roller üretti. Ayrıca, çok sayıda ekonomi politikası tam istihdama ulaşmaya odaklanmıştır. Bununla birlikte, tam iş kullanımı, kapitalist bir çerçevede istenmeyen ücret artışlarına yol açar. Bu nedenle, politikacılar, aylak gençleri sokaklardan uzak tuttukları sürece, bu pozisyonların amacını vurgulamadan istihdam yaratmayı savundular.
Ayrıca, özel sektör rolleri hakkındaki yanlış anlamalar da soruna katkıda bulunmaktadır. Bazıları, görünüşte anlamsız olan bu işlerin karmaşık süreçleri yönetmek için gerekli olduğunu iddia ediyor. Yine de, bu argüman bu tür işleri ele almakta veya haklı çıkarmakta başarısız olmuştur.
Bazıları BS işlerinin artmasından hükümeti sorumlu tutarak piyasadaki suiistimal ve usulsüzlüklerin hükümetin yanlış yönetimi ve dikkatsizliğinden kaynaklandığını öne sürüyor, ancak bu her zaman doğru değil.
Örneğin finans sektörü, türevler gibi karmaşık finansal araçlar yarattığı ve bunları yönettiği için BS işlerinin yaratılmasını artırmaktadır. Ancak bu rollerin hepsi topluma değer katmıyor.
Spekülasyon ve ticaret de bir rol oynamaktadır. Finans sektörü, kısa vadeli karlar için hızlı alım ve satımı içeren “yüksek frekanslı ticaret ve arbitrajı” vurgulamaktadır. Ticarette bazı pozisyonlara ihtiyaç duyulsa da, aşırı sayıda uzmanlaşmış iş gereksizdir.
Finans sektörünün karmaşıklığı, gerekli görünen ancak gerçek değeri olmayan pozisyonların yaratılmasında yatmaktadır.
Finans sektörü aynı zamanda kapsamlı düzenlemeler ve uyum gereklilikleriyle de boğuşmakta, bu da firmaların standart uygulamalara uyum sağlamasına yardımcı olacak risk analistleri ve hukuk uzmanları gibi görevlilerin işe alınmasına neden olmaktadır. Bu rollerin karmaşıklığı ve çokluğu ekonomide fazlalık yaratmaktadır.
Finans sektörünün kendi çıkarları doğrultusunda hareket eden sahtekarlık ve yolsuzluk algısı pek çok eleştiriye maruz kalmıştır. Bu durum pek çok kişinin finansal sistemdeki pek çok rolün gerçek değer yaratmaktan ziyade bencil çıkarlar nedeniyle var olduğuna inanmasına yol açmıştır.
Yine de finans sektöründe risk yönetimi ve mali danışmanlık hizmetleri gibi bazı roller vazgeçilmez olmaya devam etmektedir.
Çalışmanın Toplumsal Algısı
Anlamsız işlerin büyümesine yönelik yaygın bir kabul ve çok az direnç söz konusudur. Sebep oldukları büyük sıkıntılara rağmen, bunların yaratılmasına karşı siyasi ve sosyal hareketlerin belirgin eksikliği, toplumun neden konuyu ele almak için harekete geçmediğine dair soruları gündeme getirmektedir. Şimdi tartışacağımız çeşitli faktörler buna katkıda bulunabilir.
Emek ve ücretler, nerede çalıştığınıza ve ne kazandığınıza ilişkin değer ölçümü gibi dini, ahlaki ve ekonomik geleneklerde derin köklere sahiptir. Kutsal bir görev olarak çalışmanın izleri dini metinlere ve öğretilere kadar uzanmaktadır.
Örneğin, manastır geleneğinde keşişler ve rahibeler, Tanrı’ya hizmet ederken ruhsal arınma ve disiplin aracı olarak çeşitli çalışma biçimleriyle meşgul olurlar. Çiftçilik, temizlik, işçilik veya el yazması kopyalama gibi işleri, ruhani uygulamalarının ayrılmaz bir parçası ve dini görevlerini yerine getirmenin bir yoludur.
Yahudi-Hıristiyan geleneği, Adem ve Havva’nın Cennet Bahçesi’nden kovulmaları ve hayatta kalmak için ter dökmeye mahkum edilmelerinde de görüldüğü üzere, çalışmayı hem ceza hem de günahtan kurtuluş olarak görmektedir. Bunu takiben, çalışma ahlaki bir erdem ve insanlığın toplum içinde Tanrı’ya karşı görevlerini yerine getirme aracı haline gelmiştir.
BS çalışmasına karşı zayıf direncin bir diğer nedeni de kapitalizmin çalışma teorisi üzerindeki etkisidir. Kapitalizmin yükselişiyle birlikte çalışma bir sosyal reform aracı ve başlı başına bir erdem haline gelmiştir. Sıkı çalışmanın ve ekonomik başarının ahlaki değerini vurgular. Ayrıca, gayretli çalışmanın kişisel ve toplumsal gelişime yol açacağına dair gündemi ya da kendine inancı teşvik eder ve birçok insan bunu benimsemiştir.
Anlamlı işler büyüme, başarı ve tatmin için fırsatlar sunar.
Bir sonraki neden, tam istihdamın tam teşekküllü bir yetişkin olmak için çok önemli olduğu kavramıyla ilgilidir. Pek çok insan tam zamanlı bir işe sahip olmanın yetişkinliğin bir gerekliliği olduğuna inanarak büyüdü, sanki bir işe sahip olmamak sizi eksik bırakıyormuş gibi. Bunun doğru olup olmadığı tartışılabilir, ancak birçok kişinin inandığı bir kavramdır.
BS rolleri toplumsal algıda yerleşik hale geldiğinden, insanlara işlerinden daha fazlasını talep etmeleri gerektiğini göstermek için toplumsal farkındalık gerekecektir. Umarım bu yazı bu yönde atılmış bir adım olmuştur.
Sonuç olarak
BS işlerinin, sosyal bölünmeler yaratması ve topluma çok az değer katarken üretken işçilerin sömürülmesine katkıda bulunması nedeniyle önemli siyasi sonuçları vardır.
İlk olarak, işsizler ya da işsizliğe karşı mücadele edenler genellikle istihdam edilenleri hor görür ve bu iki grup arasında bir bölünmeye yol açar. İkinci olarak, BS işlerinde sıkışıp kalan bireyler anlamlı işlerle uğraşanlara kızmakta, kendilerini değersiz, düşük ücretli ve takdir edilmemiş hissetmektedir.
Bu kızgınlığın büyük bir kısmı siyasi sınıfın temsilcilerine yöneliktir, çünkü BS işlerinde çalışanlar siyasi sınıfın kendilerini oraya yerleştirdiğine ve koşullarını iyileştirmek için harekete geçmediğine inanmaktadır. Ayrıca siyasi sınıfı yozlaşmış ve bencil olarak algılamaktadırlar.
Evrensel Temel Gelir (UBI), BS işleri ile anlamlı işler arasındaki uçurumu kapatmak için potansiyel bir çözümdür. UBI, istihdam durumlarına bakılmaksızın herkese düzenli bir gelir sağlanmasını ve istihdamla ilişkili baskı ve güvensizliğin hafifletilmesini içerir.
Her seviyede eşit ücret bu sorunun çözümünde önemli bir yol kat edilmesini sağlayacaktır. UBI(Evrensel Temel Gelir) tek çözüm olmamakla birlikte, fırsatlar yaratır ve eşitliği teşvik eder.
Anlamsız işleri ele almak ve tatmin edici işleri teşvik etmek için kültürel farkındalık şarttır. Bir diğer önemli adım da başkalarına zarar vermeden değerli roller üstlenen gerçek sosyal hizmet kuruluşlarını desteklemektir. Son olarak, kendinizi hizmet ettiğini iddia ettiği insanlara zarar veren bir çalışma ortamında bulursanız, değişimi savunmak hayati önem taşır.
Bunu deneyin
– Bu özette öğrendiğiniz her şeyle birlikte, işinizin ne kadar anlamlı olduğunu düşünün. Etkiniz hakkında ne hissediyorsunuz ve rolünüzden memnun musunuz? -İşinizi tatmin edici bulmuyorsanız, yapmak istediğiniz işi not etmek için bir dakikanızı ayırın.
– Şimdi harekete geçin – bu, özgeçmişinizin tozunu almak veya daha anlamlı fırsatları takip etmek için yeni bir kursa katılmak anlamına gelebilir.
