Hayatımızdaki öz disiplin düzeyini etkileyen bir diğer faktör, zamanla olan ilişkimizdir.

Burada zamanı planlamak veya “zaman ayırmak” anlamında değil,

• Geçmiş,
• Şimdiki zaman ve
• Gelecek

…kavramlarına nasıl baktığımız, nasıl davrandığımız ve tepki verdiğimiz anlamında kullanıyoruz.

Stanford Üniversitesi’nden Profesör Phil Zimbardo’nun (Stanford hapishane deneyiyle tanınan profesör) The Time Paradox (Zaman Paradoksu) adlı kitabında, zaman odaklılık ile ilgili olarak, her birimizin zamanı üç şekilde görebildiğimiz teorisi ortaya atılmıştır: geçmiş, şimdiki zaman ve gelecek.

Ruhumuz, en alışkın olduğumuz yönelime göre deneyimlerimizi çerçeveleme eğilimindedir. Basitçe söylemek gerekirse, nostaljiye kapılmış olanlarla, hayatında sürekli bir sonraki adımı arayanların arasında gerçek farklar vardır.

Zihnimizin yansıttığı zaman yönelimi, ödülleri nasıl beklediğimiz ve planladığımızla ilgilidir ve bu da öz disiplinimizin düzeyini belirler.

Daha spesifik olarak, “Şimdiki Zamana” ve “Geleceğe” karşı tutumlarımız doğrudan devreye girer.

GEÇMİŞİ DAHA ÇOK DÜŞÜNENLER

GEÇMİŞE YÖNELEN kişiler, tüm kararlarını tarihsel bilgilerden veya anılardan alırlar ve tanım gereği genellikle mevcut durumlardan veya olaylardan kopukturlar.

Geçmişte takılıp kalmış insanlar, yeni ve farklı şeylere pek ilgi duymazlar, onlara şüphe, küçümseme ve hatta önyargıyla yaklaşırlar. Düşünceleri neredeyse hareketsizdir ve bu da öz disipline yardımcı olmaz. “Geçmişte böyle yaptım, öyleyse öyle yapmaya devam edeceğim” derler. (GELENEKÇİ TİPLAER) Ancak bu tür düşünceler çok nadirdir ve biz daha çok “GELECEĞE” ve “ŞİMDİKİ ZAMANA” odaklanan insanlara odaklanacağız.

ŞİMDİKİ ZAMANA ODAKLI İNSANLAR

ŞİMDİKİ ZAMANA odaklanan biri

esas olarak “şimdi”de yaşar. O anda duyularının onlara gösterdiği şeylere en güçlü şekilde tepki verirler. Düşünceleri çok somuttur, geçmişte olanlara veya gelecekte olabilecek şeylere değil, “olan”a yönelmeyi tercih ederler.

“Şimdiki zaman” zihniyeti, iki ayrı gruba ayrılabilir: şimdiki zamanın olanaklarını kucaklayanlar (onlara ‘hedonistler’ diyelim) ve şimdiki zamanı sevmeyen, ama içinde yaşamaktan başka seçeneği olmadığını düşünenler (onlara “fatalistler” diyelim).

Şimdiki hedonist kişi, mevcut zamanda fırsatlar bulur ve şu anda etrafında olup bitenlere kendilerini kaptırmaktan mutluluk duyar. Partilere giden, bilinmeyen yerlerde maceralara atılan veya toplumla sürekli etkileşim halinde olan kişilerdir. Risk almaktan çekinmezler ve sonuçları hakkında çok fazla endişelenmezler (ya da gerekirse sonuçları hafifletmek için planları vardır).

Şimdiki fatalist kişi, şimdiki zamana odaklanmak istemese de, geleceğin kendisine bir şey sunmayacağını düşünür. Hayatlarının kontrolünün başka birinde veya başka bir şeyde olduğunu hissederler; bu, sosyal çevreleri, mali gerçeklikleri, dinleri veya “şans” olabilir. Beklentileri ve umutları yıkılmıştır ve bir gelecekleri olduğuna inanmadıkları için gelecek için çalışmaya gerek duymazlar.

Her iki şimdiki zihniyetin ortak noktası, tatminkarlığa karşı tutumlarıdır. “BU BANA YETER”

Geçmiş ve gelecek akıllarına gelmediğinden, önemli olan tek şey anlık ve geçici zevktir. Hem hedonistler hem de fatalistler “ANLIK TATMİNKARLIK” kavramına odaklanırlar. BORÇ İÇİNDE YÜZENLER SİZCE BU GRUPTAN OLABİLİR Mİ?

BU İKİ ZİHNİYETİN HANGİSİ

ÖZ DİSİPLİN OLUŞTURMA SÜRECİNE DAHA UYGUNDUR?

Hiçbiri.

“ÖZ DİSİPLİN” ve “ANLIK TATMİN” birbirine zıt kavramlardır. Öz disiplin,  “ANLIK TATMİNİN” ASLA SAĞLAYAMAYACAĞI ŞEYLERİ SAĞLAR:

• Sabır
• Ölçülülük-Sınır-
• Tam anlayış-(Bencil olmazlar; hemen elde edeyim demez)
• Planlama
• Sorumluluk

Anlık ödüle odaklandığınızda, diğer hiçbir şeyin önemi kalmaz.

Bu, karınca ve çekirge masalını hatırlamak için uygun bir zaman. Kısaca özetlemek gerekirse, karınca tüm yıl boyunca uzun ve sıkı çalıştı ve kışa hazırlık için yiyecek depolamaktan hiç vazgeçmedi. Karınca, uzun vadede neyin önemli olacağını her zaman biliyordu.

Çekirge ise sadece günü geçirmek için “YETERLİ OLANI” yapar ve “KIŞI DÜŞÜNMEZ”. O sadece o anki zevkini en üst düzeye çıkarmayı düşünür. Kış geldiğinde karıncalar, aylarca aynı şeyi yemekten sıkılsalar da gayet iyi idare ederler. Çekirge ise hazırlık yapmadığı için açlıktan ölür.

• Şimdiki zamana odaklı insanlar çekirgelerdir,
• Geleceğe odaklı insanlar ise karıncalardır.

Hangi zaman odaklılığın öz disipline daha elverişli olduğunu tahmin edebilirsiniz.

GELECEK ODAKLI İNSANLAR

Gelecek odaklı insanlar hayatlarını farklı bir şekilde çerçevelerler. Şimdiki zamanın onlara sunduklarına (veya sunmadıklarına) sıkı sıkıya bağlı değildirler.

Onlar bundan kopabilirler; somut ve deneysel gerçeklik onları bağlamaz. Uzak olasılıklar ve sonuçlarla dolu geleceğe odaklanırlar.

GELECEK ODAKLI İNSANLAR

• Önce “İSTEDİKLERİ SONUCU” düşünür,

sonra

• Bu sonuca ulaşmak için “NE YAPMALARI GEREKTİĞİNİ” düşünürler.

Bunu, şimdiki zamanın dikkatlerini dağıtıcı unsurlarından uzak durarak yaparlar. Sık sık soyut fikirlerle çalışsalar ve olumlu sonuçların garantisi olmasa da, düşüncelerini ve eylemlerini gelecekteki bir hedefe ulaşmak için organize ederler.

Diğer bir deyişle, geleceğe odaklı kişiler ERTELENMİŞ TATMİNLE SORUN YAŞAMAZLAR. Çabaları için anlık onay veya ödüle ihtiyaç duymazlar.

Onlar için en önemli şeyin gelişmesi için biraz zaman gerektirebileceğini anlarlar. Bazen bu, boşlukta çalışmak gibi hissettiren (veya şimdiki zamanda yaşayan birine boşluk gibi görünebilen) bir iş anlamına gelebilir. Ama bunun tek anlamı, fütüristin şu anda anlık tatmini, daha sonra elde edebileceği daha tatmin edici ve anlamlı bir tatmin için feda etmeye hazır olduğudur.

Bu “ZİHNİYET-DÜŞÜNCE YAPISI-BAKIŞ AÇISI-”, güçlü bir öz disipline sahip kişiler için son derece uygundur.

Fütüristler, uzun vadeli planlamalarının bir parçası olarak sabır geliştirirler. Sonunda hedefe ulaşmalarını engelleyen sıkıntıları değil, daha büyük hedefi göz önünde bulundururlar.

Bu, bu konuyla ilgili diğer araştırmalarla da uyumludur.

Bu araştırmalar,

• “KENDİNİZİN GELECEKTEKİ HALİNİ” DÜŞÜNMENİN
• “ALIŞKANLIKLARA BAĞLI KALMAYA” ve
• “HEDEFLERE ULAŞMAYA”

…yardımcı olduğunu göstermektedir.

Zaman yönelimleri kavramı, bakış açınızı “Geleceğe Doğru” Yöneltmenizi ve Eğitmenizi gerektirir.

Gelecekteki siz, başarısı için bir temel oluşturmaya çalışıyor. Sizin çıkarlarınızı en iyi şekilde gözeten kişi SİZİN GELECEĞE OLAN BAKIŞINIZ. Öz disiplin, bu temelin vazgeçilmez bir parçasıdır.

Tekrar görüşmek umuduyla

Okan TURAN

Kaynak: Yazar Pete Hollins