30 Mayıs 2020’de SpaceX ve NASA, uzaya bir roket fırlattı. Bu, NASA’nın özel bir şirketle ilk kez birlikte çalışmasıydı—uzay yolculuğu tarihinde önemli bir dönüm noktasıydı.
Bir roketi uzaya fırlatmak, hayal bile edilemeyecek kadar büyük bir enerji gerektirir. SpaceX’in Falcon 9 roketi, 1.2 milyon pound (549 bin kilogram) ağırlığındadır. Roketin dokuz motoru, yakıt olarak sıvı oksijen (LOX) ve roket kalitesinde kerosen (RP-1) kullanır. Resmi NASA blogunda enerji tüketimi hakkında şu ifadeler yer almaktadır:
“Falcon 9, deniz seviyesinde 1.7 milyondan fazla pound itme gücü üretirken, uzayın vakum ortamında 1.8 milyondan fazla pound itme gücü üretir.”
1,2 milyon pound ağırlığındaki bir roketin fırlatılmasını Newton’un hareket yasaları üzerinden inceleyebiliriz. Newton’un birinci yasası şöyle der: Her nesne, üzerine dışarıdan bir kuvvet uygulanmadıkça, bulunduğu durumda (durgunluk ya da hareket halinde) kalmaya devam eder.
Eğer bir nesneye dış bir kuvvet uygulanmazsa, o nesne kesinlikle hareket etmez. Ancak, o nesneye dış bir kuvvet uygularsan, nesnenin hareketi o kuvvet sebebiyle değişir. Hayatta hareket gerektiren her şeyin anahtarı şu sorudur:
Bir nesneyi hareket ettirmek için ne kadar kuvvet gerekir?
Başlamak, “Daha Fazla Enerji” Gerektirir.
Bir roketi yerden fırlatmak, Newton’un yasalarının mükemmel bir örneğidir. NASA Glenn Araştırma Merkezi blogunda şöyle yazıyor:
“Motor ateşlenmeden hemen önce, roketin hızı sıfırdır ve roket hareketsizdir.
Nesne üzerinde net bir kuvvet yoktur ve roket sonsuza dek hareketsiz kalırdı. Motor ateşlendiğinde, motorun itiş gücü, ağırlığın karşısında ek bir kuvvet oluşturur. İtiş gücü ağırlıktan az olduğu sürece, itiş gücü ile kanatçıklar aracılığıyla oluşan tepki kuvvetinin birleşimi ağırlığı dengeler ve net bir dış kuvvet olmaz, böylece roket rampada kalır.
İtiş gücü ağırlığa eşit olduğunda, artık kanatçıklar aracılığıyla bir tepki kuvveti olmaz, ancak roket üzerindeki net kuvvet hâlâ sıfırdır. İtiş gücü ağırlıktan fazla olduğunda ise, net dış kuvvet itiş gücü ile ağırlık arasındaki fark kadar olur ve roket yükselmeye başlar.”
Bir nesneyi hareket ettirmek için, nesnenin ağırlığından daha fazla dış kuvvet uygulamanız gerekir.
SpaceX örneğini hatırlayın. Falcon 9, 1.2 milyon pound ağırlığında ve kalkış yapmak için 1.7 milyondan fazla pound itiş gücü üretmektedir.
Kalkış yaptıktan sonra, nesnenin hareket etmeye devam etmesini sağlamak için hâlâ kuvvet uygulamanız gerekir. Ayrıca, dirençle de başa çıkmanız gerekir. Bir roket söz konusu olduğunda, -hareket etmeye devam etmek- istiyorsanız, itiş gücünün, “Ağırlık İle Hava Direncinin” toplamına eşit olması gerekir.
Başlamak her zaman en zor olanıdır çünkü daha fazla enerji gerekir. Ama bir kere hareket haline geçtiğinizde, hareket etmeye devam etmek için daha az enerjiye ihtiyaç duyarsınız.
Momentum Kanunu
Bir roket fırlattığınızda, onun yoluna devam ettiğinden emin olmak istersiniz. Ben hayattaki her şeye böyle bakıyorum. Çoğu zaman, sadece bir şeye başlamayı düşünürüz. Bir işe, yeni bir işe, bir YouTube kanalına ya da yeni bir alışkanlığa başlarız, ama başladıktan sonra ne olacağına çok az önem veririz.
Bunun sebebi, başlamanın zor olmasıdır. Çok fazla enerji gerektirir. Ve başlangıcı atlattığımızda, çoğu zaman tüm yakıtımızı yakarız. Düşünün ki SpaceX, mükemmel bir şekilde fırlayan ama yörüngeye ulaşmadan önce bir yerde tükenen bir roket tasarlasaydı. Her şey çöker, her şey yerle bir olurdu.
Ve yine de, hayatımız
Momentumu Nasıl Uygularsın?
Momentum yasası, bir blogger olarak kariyerimi inşa etmek için kullandığım temel ilkedir. 2015 yılında başladım ve bu çok fazla enerji gerektirdi. Yüzlerce saatimi blogumu kurmaya, tasarlamaya, bir yön seçmeye ve hedef kitle bulmaya harcadım.
Blogumu yerden kaldırmak çok emek gerektirdi. Aslında, iki yıl önce küçük bir deney yaptım. Blog yazarlığının işi üzerine odaklandığım yeni bir blog başlattım. baskalasma.com’u kurmak için ne kadar enerji harcadığımı unutmuştum.
Bunun sebebi “Bilgi Laneti”dir. Bir şeyi yaptığınızda veya öğrendiğinizde, öncesini hayal etmek zor olur. Ama hızlıca fark ettim ki: Başlamak çok fazla çaba gerektiriyor.
Ama aynı zamanda mevcut blogumu sürdürmek zahmetsizdi. Tabii hâlâ yeni içerik araştırmak için çok zaman harcıyorum, ama başlangıçta yapmak zorunda olduğum şeylere artık enerji harcamıyorum.
Momentum yasasının ikinci sonucu da çok önemli. Çünkü blogum hareket halinde olduğu için onu durdurmak gerçekten zor. Bir-iki hafta ara verebilirim, ama sonra her zaman yeni makaleler yayımlamaya geri dönüyorum. Bir şekilde blog kendi hayatını kazanmış gibi oldu.
Aynı kavramı, hayatı boyunca spor yapan insanlarda da görüyorsunuz. Onlar sporu bırakmakta zorlanırlar. Çünkü momentumları vardır
da çoğumuz böyle hareket ediyoruz. Peki neden kendinizi hareke-t ettirmek için bu kadar çok enerji harcayıp sonra tekrar düşüyorsunuz?
Newton’un yasalarına karşı çalışmak yerine, özellikle birinci yasa olan momentum yasası ile birlikte çalışın. Bu yasa, bir nesnenin üzerine dış bir kuvvet etki etmediği sürece aynı yönde hareket etmeye devam edeceğini söyler.
Bunun iki sonucu vardır:
- Hareket halindeki bir nesneyi hareket ettirmeye devam ettirmek daha kolaydır
- Hareket halindeki bir nesneyi durdurmak daha zordur
Birincisi açıktır. Momentum yasasının ikinci sonucu ise iş dünyasında, kariyerlerde, verimlilikte ve alışkanlık oluşturmada sıklıkla göz ardı edilir. Eğer momentumunuzu korursanız, devam etmeniz daha muhtemeldir çünkü durdurulmanız zorlaşır.
Momentum İnşa Etmek Ne kadar Zaman Alır?
Buradan çıkardığım ders şudur: Eğer bir şeye gerçekten kararlıysanız, başlayın ama devam ettiğinizden emin olun. İşte son kısım en önemli olanı. Durmaz hale gelene kadar devam etmelisiniz.
Deneyimlerime göre, hayattaki çoğu değerli şey genellikle iki yıl sürer. Bu, çoğumuzun duymak istemediği bir cevaptır. Biz genellikle iki haftalık bir süreç isteriz. Ama sabra ihtiyacımız var. Ve bu, momentum yasasına saygı duyarsak çok daha kolay olur.
Yeni bir şeye başladığınızda, o ilk iki yıl boyunca tüm dikkatinizi ona verin.
Eğer bunu yapamıyorsanız, yapana kadar başlamayın derim. Aksi takdirde, başlama ve bırakma döngüsüne girersiniz. Ve bu sizi çok yorabilir.
Özetle:
Eğer bir işe “TAM ANLAMIYLA ODAKLANAMIYORSAN”, başlama zamanı değildir.
Önce
- Gerekli zamanı
- Enerjiyi ve
- Kararlılığı hazırla
Çünkü o tam konsantrasyon, seni başarılı ve sürdürülebilir kılan en önemli unsur. Başladıktan sonra da devam etmek için bu disiplin şart.
Momentum yasasının sadece bir istisnası vardır. Bu ilke sadece tek bir yönde işler. Blogumun momentumunu sürdürmek benim için kolaydır, ama başka bir yöne gitmek istersem, aynı momentumdan faydalanamam.
Bazen, bir sebepten dolayı başka bir yöne gitmemiz gerekir. Ve bu gayet normaldir. Eğer kariyerinizde ya da işinizde durağanlığa takılıp kalmışsanız, bırakıp değişiklik yapmak daha iyi olabilir.
Ama doğru yönde ilerlediğinizi biliyorsanız, devam etmek için elinizden gelen her şeyi yapın.
Tekrar görüşmek üzere…
Kaynak: 21 Büyük Fikir – Darius Foroux
